عایق کاری حرارتی (thermal insulation) دلیل تفاوت مصرف انرژی در ایران و جهان

یکی از شاخص های ارزیابی عملکرد دولت ها و کشورها میزان مصرف انرژی آن ها است. میزان مصرف انرژی از دو جهت دارای اهمیت است. اولین دلیل اهیمت، این است که این شاخص نشان دهنده ی حجم و مقدار انرژی مصرفی در واحدهای تولیدی کشور است که این نیز نشان دهنده ی میزان فعالیت و تعداد واحدهای صنعتی فعال کشور می باشد. حجم تولیدات با تقریب هایی نشان دهنده ی حجم سرمایه گذاری انجام شده می باشد.
اما میزان مصرف انرژی از جهتی نیز نشان دهنده ی الگوی مصرف و میزان بهینه مصرف کردن آن کشور می تواند باشد. به این صورت که از مقایسه میزان مصرف انرژی با تعداد مصرف کنندگان انرژی، می توان پی به الگوی مصرف کشور برد. در یک کشور هر چقدر که نسبت مقدار مصرف به تعداد مصرف کنندگان کمتر باشد میزان بهره وری انرژی آن کشور بهتر است و برعکس هر چقدر که این نسبت بزرگتر باشد با کشوری مواجه هستیم که مقدار بهره وری انرژی پایین تری دارد.

مصرف بالای انرژی و رشد بالای آن در ایران

مصرف سرانه انرژی در ایران نسبت به کشورهای توصعه یافته بسیار بیشتر است. متوسط مصرف سالانه انرژی در ایران حدود ۲۰۰ میلیون تن برآورد شده است که این مقدار مصرف باعث شده ایران در رتبه یازدهم جهان قرار گیرد. میزان مصرف سرانه انرژی برای هر نفر در ایران ۵ برابر کشوری مانند اندونزی است که ۲۲۵ میلوین نفر جمعیت دارد، ۲ برابر چین با ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر و ۴ برابر هند با ۱ میلیارد و ۱۲۲ نفر است.
مصرف سالانه انرژی کشورهای در حال توسعه مانند ترکیه، هند، پاکستان و متوسط آفریقا و متوسط آسیا از ایران پایین تر است. برای مثال کشور پاکستان با داشتن جمعیتی بیش از دو برابر جمعیت ایران، ۱۵۹ میلیون نفر، میزان مصرف انرژی در آن ۶۶ میلیون تن است.

اگر روند مصرف انرژی در ایران به همین صورت ادامه پیدا کند میزان مصرف انرژی در ایران هر ۱۰ سال دو برابر می شود در صورتی که روند رشد مصرف سوخت در جهان هر ۴۰ سال یکبار ۲ برابر می شود. این نشان می دهد که رشد مصرف انرژی در ایران ۴ برابر جهان است. جمعیت ایران ۱ درصد جمعیت جهان است این در حالی است که ۳ درصد سوخت های فسیلی در ایران مصرف می شود.

شاخص شدت مصرف انرژی

میزان مصرف انرژی به خودی خود معیار صحیحی برای نشان دادن میزان بهره وری و الگوی مصرف انرژی نیست. به همین دلیل از شاخصی به عنوان شدت مصرف انرژی برای بیان میزان بهره وری از انرژی استفاده می شود. شاخص شدت مصرف انرژی برابر است با میزان مصرف انرژی تقسیم بر تولید ناخالص داخلی. این شاخص نشان می دهد که برای مقدار کالاهای تولیدی و خدمات چه میزان انرژی استفاده شده است. با مقایسه این شاخص بین کشورهای مختلف می توان الگوی مصرف و میزان استفاده آن ها از انرژی را برای تولید محصول ارزیابی کرد.
البته شاخص شدت مصرف تحت تاثیر عواملی که ارتباطی با بهینه مصرف کردن انرژی ندارند مانند شرایط آب و هوایی، جغرافیا و ساختار اقتصادی، نیز قرار می گیرد.
طبق آماری که اداره انرژی امریکا، در سال ۲۰۰۹ منتشر کرد. بالاترین شاخص مصرف انرژی در جهان مربوط به ایران می شود. شدت مصرف انرژی در ایران ۱۷ برابر ژاپن، ۵.۸ برابر اروپا، ۱.۲ برابر چین و ۲.۸ برابر کشورهای شرق آسیا است. میزان مصرف انرژی در ایران برابر مصرف انرژی کشورهایی است که جمعیتی ۱۰ برابر ایران دارند.
یکی از راهکاری های موثر برای کاهش شدت مصرف انرژی، استفاده از عایق حرارتی و عایق کاری ساختمان ها و صنایع است. متاسفانه در کشور ما، برخلاف بسیاری از کشورها، به عایق کاری ساختمان ها اهمیت داده نمی شود و نه تنها ساختمان های قدیمی بلکه ساختمان های نوساز نیز فاقد عایق کاری می باشد. این عامل یکی از دلایل بالا بودن شاخص شدت مصرف انرژی در ایران است.