کاربرد پشم سنگ در کاشت گیاهان بر روی بام

بام سبز، بامی است که بر روی آن پوشش گیاهی و محیط کشت قرار گرفته است. بام های سبز باعث ایجاد محیطی سرسبز می شنود که به حفظ شرایط اکولوژیکی محیط و به حفظ زیبایی های طبیعی آن کمک فراوانی می کنند، این بام ها باعث حفظ سلامت جسم و روح می شوند و دارای ارزش اقتصادی و معنوی می باشند. در زیر سعی شده است بعضی از مزایایی دیگر بام های سبز بیان شود:

– تصفیه هوا، کاهش دی اکسید کربن و کاهش آلودگی هوا
– کاهش بار گرمایش (به دلیل وجود توده ی گیاهی و لایه عایق حرارتی) و سرمایش (از طریق سرمایش تبخیری) ساختمان و در نتیجه کاهش مصرف انرژی
– کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهر و کاهش رطوبت هوا
– کاهش آلودگی صوتی و کاهش شدت صدا
– بالا بردن طول عمر بام (دو یا سه برابر) با محافظت از آن در برابر اشعه ی UV و صدمات آب و هوایی
– کاهش سیلاب
– افزایش محدوده زندگی و افزایش ارزش ساختمان

بام های سبز از سه قسمت اصلی تشکیل شده اند که شامل پوشش گیاهی، محیط کشت و لایه زهکشی می باشند و بسته به نوع مصالح و روش اجرای آن ها، عملکرد حرارتی متفاوتی دارند.

کاربرد پشم سنگ در بام سبز

ماده تشکیل دهنده پشم سنگ، سنگ های معدنی است و از آن برای عایق کای صوتی و حرارتی و همچنین به عنوان بستر کشت در فرایند کشت هیدروپونیک (کشت بدون خاک) استفاده می شود. ریشه گیاهانی که بر روی بام کاشته می شوند می توانند درون پشم سنگ نفوذ کننده و اصطکاک بین پشم سنگ و لایه قیری بام این امکان را فراهم می کند که در جا در محل نصب شود. پشم سنگ این توانایی را دارد که آب را درون خود نگهداری کند و در مدت طولانی تری آب برای گیاه فراهم باشد. پشم سنگ دانسیته پایین داری و استفاده از آن به جای خاک باعث سبک شدن سازه ی بام سبز می شود و یک جایگزین مناسب برای خاک است. پشم سنگ در طولانی مدت مواد مغذی را برای گیاه نگه نمی دارد بنابراین نیاز است که به گیاهان کود داده شود.  

قسمت های تشکیل دهنده ی بام سبز

– مواد ضد آب: مواد ضد آبی که در بام های سبز استفاده می شوند مانع از صدمه زدن آب به سقف ساختمان ها می شوند و در عوض پوشش گیاهی از ساختمان در برابر تابش اشعه ماوراء بنفش و شرایط آب و هوایی محافظت می کند. البته پوشش خود بام قبل از نصب بام سبز باید وضعیت خوبی داشته باشد. استفاده از یک لایه قیر مانع از نشت آب می شود.

– تثبیت کننده ریشه: وجود تثبت کننده مانع از آسیب زدن ریشه به لایه آبندی می شود. علاوه بر این تثبیت کننده ریشه به لایه زهکشی نیز کمک می کند. این لایه ممکن از مواد شیمیایی ساخته شده باشد که برای گیاهان مسموم کننده باشد و یا از یک لایه نازک مس و یا یک لایه لاستیک مصنوعی که درز نداشته باشد. در سوئد از 2 الی 5 سانتیمتر خاک استفاده می کنند که در آن سدوم و یا خزه پرورش می دهند و دیگر نیازی به لایه تثبیت کننده ریشه ندارد چون سدوم ریشه ضعیفی دارد و خزه نیز ریشه ندارد. اگر ضخامت خاک بیشتر باشد در آن علف هرز رشد می کند. استفاده از حصیر لاستیکی برای حفاظت از لایه قیری این اجازه را می دهد که از لایه خاک ضخیم تر استفاده شود و علف هرز بر روی آن رشد نمی کند.

– لایه زهکشی: دلیل اصلی وجود لایه زهکشی جلوگیری از فرسایش است و در بام های هموار هم برای ایجاد گودال می باشد. عملکرد دیگر آن ها نگهداری و ذخیره آب می باشد. پوشش سدوم با شرایط خشک سازنده است و اگر در آب شناور شوند آسیب می بینند. لازم نیست حتما از یک لایه زهکشی استفاده شود، بلکه می توان از یک لایه خاک که به اندازه کافی زهکشی شده است و آب اضافی را از طریق آن زهکشی شود، استفاده کرد. موادی که در لایه زهکشی بکار می روند شامل مواد طبیعی، مواد بازیافتی و حصیرهای زهکشی مصنوعی هستند. ساده ترین موادی که برای زهکشی استفاده می شوند ریگ و سنگریزه می باشند که عملکرد خوبی دارند و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند.

– لایه صافی و لایه جلوگیری از فرسایش: در بالای لایه زهکشی یک لایه فیلتر به شکل الیاف و برای تثبیت عملکرد زهکشی نصب می شود. استفاده از لایه جلوگیری از فرسایش به جهت شیب بام بستگی دارد و در مورد بام های صاف ممکن است این لایه کنده شود.

– مواد مقاوم در برابر آتش: از هر خاکی نمی توان به عنوان بستر کشت در بام های سبز استفاده کرد. خاک هایی که دارای زغال سنگ و یا موجودات ارگانیکی میکروبی هستند، قابلیت انقباض را کاهش می دهند و از نظر آتش سوزی خطرناک هستند. در عوض بسترهای کشتی مانند پشم سنگ به دلیل مقاومت بالایی که در برابر آتش دارند به عنوان یک عایق ضد حریق عمل می کند و مانع از گسترش آتش می شود.

– گونه گیاهی: از مهم ترین نکات در انتخاب گیاه سازگاری آن با اقلیم محلی است. از جمله گیاهان معروف که در بام های سبز استفاده می شوند، سدوم و تعداد کمی از گیاهان خانواده کراکسولاسیا است.  تعداد کمی از گونه های سدوم  مناسب  برای بام سبز وجود داردکه دارای  رنگ های مختلف  و الگوهای رشد  متفاوتند. در ترکیب  با خزه  رایج ترین  جمعیت  گیاهی  بکار  رفته  در بام های  گسترده  می باشند. در مناطقی از جهان که گیاه سدوم به طور طبیعی وجود ندارد باید از گونه های اقلیمی محلی استفاده کرد چرا استفاده از گیاهان خارجی به جای گیاهان بومی از نظر زیستی مجاز نمی باشد.