معیار نویز در طراحی آکوستیک سیستم های تهویه

در هنگام طراحی آکوستیک سیستم های تهویه باید در نظر داشت که میزان حساسیت شنوایی انسان ها متفاوت است؛ مقدار بلندی صدا را به تنهایی و بر اساس اعدادی مطلق نمی توان بیان کرد. گوش انسان درک متفاوتی نسبت به صداها در فرکانس های مختلف و شدت های مختلف دارد. مثلا در یک شدت صوتی مشخص ممکن است صدا در فرکانسی بلند و آزار دهنده برسد اما با همین شدت صوت در فرکانس دیگر ممکن است باعث آلودگی صوتی نشود.
در طراحی آکوستیک سیستم ها پارامتری تعریف می شود به عنوان معیار نویز NC (Noise Criteria) که با استفاده از آن می توان مقدار حداکثر شدت صوت را در فرکانس های مختلف تعیین کرد. معمولا معیارهای مختلف نویز در نمودارهایی بر حسب شدت صوت (dB) و فرکانس (فرکانس های میانی باند اکتا) رسم می شوند. با استفاده از این نمودارها می توان مقدار حداکثر شدت صوت را در فرکانس های مختلف بیان کرد. مثلا برای داشتن معیار نویز 40، شدت صوت در دامنه فرکانسی باید زیر نمودار مربوط به معیار نویز 40 باشد.

مقدار مناسب معیار نویز به سیستم طراحی شده و نیازهای آکوستیک بستگی دارد، معمولا در عایق کاری صوتی سیستم های تهویه هوا معیار نویز 45 جوابگوی نیازهای صوتی می باشد.
معیار نویز یک پارامتر مهم و کارآمد در طراحی سیستم های عایق کاری صوتی می باشد، اما ممکن است این معیار باعث ایجاد خطا در عایق کاری صوتی شود، زیرا نمودارهای این معیار با اختلاف 5 واحد نسبت به هم رسم می شوند و ممکن است دو طیف صوتی با آلودگی های متفاوت به یک معیار نویز ارجاع داده شوند.
فرکانس های پایین معمولا سخت تر از فرکانس های بلند توسط عایق صوتی جذب می شوند (این یک اصل عمومی در میرایی صدا می باشد). به همین دلیل در طراحی صوتی سیستم های تهویه، فرکانس های63Hz  و 125Hz باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند. وجود نویز در این فرکانس ها می تواند باعث لرزش سیستم تهویه شود.

نکاتی در مورد عایق کاری صوتی داکت ها

رعایت نکات زیر در بهبود کارایی عایق کاری صوتی داکت ها موثر است:
– در صورت امکان دریچه خروجی هوا دور از محل های حساس به صدا باشد.
– در داکت های مستطیلی شکل، محل قرار گیری دریچه خروجی هوا حداقل 1/5 برابربیشتر از بزرگترین وجه داکت، از زانویی ها و محل های شکست داکت فاصله داشته باشد، در داکت های دایره ای شکل این فاصله باید حداقل 1/5 برابر قطر سطح مقطع دایره ای شکل داکت باشد.
– از وسایل استفاده شود که حداقل سطح شدت صوت را داشته باشد.
– تا حد امکان از زانویی های تیز و گوشه دار استفاده نشود و در عوض از زانویی های منحنی دار استفاده شود.
– کاهش سرعت هوای خروجی به عایق کاری صوتی آن کمک می کند. می توان اندازه سطح مقطع داکت ها را در خروجی افزایش داد تا دبی جریان با افت سرعت، کاهش پیدا نکند.
– از تغییر زاویه داکت ها بیشتر از 15 درجه جلوگیری کنید.
– کاهش دهنده های اندازه داکت نباید زاویه ای بیش از 45 درجه داشته باشند و افزایش دهنده ها نیز نباید زاویه ای بیش از 60 درجه داشته باشند.
– در صورت عبور سیم ها و اتصالات الکتریکی از درون داکت ها، باید اتصالات کمی شل باشند.

نویز فرار

نویز فرار (Break-out noise) نویزی است که از درون داکت ها بیرون می رود. در فرکانس های پایین فراریت نویز بیشتر است و همچنین در داکت های مستطیلی شکل بیش از داکت ها دایره ای نویز ها به بیرون فرار می کنند.
علاوه بر نویزهای فرار نویزهای داخل شونده (Break-in noise) نیز وجود دارند. بازهم در داکت های مستطیلی نویزها بیشتر به درون داکت منتقل می شوند. اگر داکت ها در محیط پر سروصدایی نصب شده باشند بهتر است در سطح خارجی آن عایق صوتی نصب شود تا مقدار ورود نویز به درون داکت به حداقل برسد.

فرکانس و کاهش صدا

معمولا فرکانس های پایین کمتر از فرکانس های بالا جذب عایق صوتی می شوند و افت فشار کمتری دارند. به منظور جذب صدای بیشتر در فرکانس های پایین ضخامت عایق صوتی را افزایش می دهند.
یکی از موادی که در عایق کاری صوتی استفاده می شود عایق پشم سنگ می باشد، به دلیل قدرت جذب صوت خوبی که دارد. ساختار ناهمسو و منحصر به فرد عایق پشم سنگ متراکم تر از عایق های سنتی دیگر است و بطور موثری باعث کاهش جریان هوا و انتقال صوت می شود.